کلیسا وانک اصفهان | کلیسای ارامنه

کلیسای وانک اصفهان جزء جذاب‌ترین و متفاوت‌ترین جاهای دیدنی اصفهان است. این کلیسا در نصف جهان ایران همچون نگینی زرین می‌درخشد و طرفداران خاص خود را در دنیا و در میان ادیان مختلف دارد. کلیسای وانک یکی از زیباترین کلیساهای تاریخی ایران است که در طول زمان بخش‌هایی به تکمیل شدن این کلیسا کمک کرده است. این کلیسا متعلق به ارامنه بوده است و هنوز هم در اصفهان، ایران و جهان شناخته شده است و ارامنه برای کلیسای وانک احترام خاصی قائل هستند. برای شناخت این کلیسای منحصربه‌فرد تاریخی اصفهان با چارتر 118 همراه باشید تا کلیسای وانک را بهتر و دقیق‌تر بشناسید.

معرفی کوتاهی درباره کلیسای وانک

شاید تصور کنید که جاذبه‌های تاریخی- مذهبی شهر اصفهان تنها مختص به مسجد شیخ لطف الله اصفهان و همچنین مسجد جامع امام اصفهان می‌شود. اما باید بدانید که کلیسای وانک ارامنه نیز از مهم‌ترین جاهای مذهبی اصفهان است. کلیسای تاریخی وانک را بزرگ‌ترین و زیباترین کلیسای ایران نامگذاری کردند. این کلیسا به دست ارامنه مهاجر ساخته شده است و یکی از 13 کلیسایی است که در اصفهان از قرون 17 میلادی باقی مانده است.
کلیسای وانک که در زبان ارمنی به معنای "صومعه" است در جهان به نام کلیسای "آمناپرکیچ" شهرت دارد. این کلیسا در طول تاریخ سیر تکمیلی داشته است و علاوه بر جنبه‌ی مذهبی جایگاه والاتری نیز داشته است. برگذاری رویدادهای اجتماعی، اداری، علمی و پیشرفتی چون اولین چاپخانه با ماشین در ایران و خاورمیانه در این این کلیسا افتتاح شد. این کلیسا با وجود معماری ساده اما دارای نقاشی‌ها و تابلوهای ارزشمندی است. دفن چندی از بزرگان ارامنه به اعتبار کلیسای وانک اصفهان افزوده است.

بهترین سوغاتی های اصفهان را از دست ندهید.

تاریخچه کلیسای تاریخی وانک اصفهان

کلیسای وانک در 15 دی ماه سال 1310 به فهرست آثار ملی ایران اضافه شده است. این کلیسا در محله جلفای اصفهان که محله ارامنه نشین اصفهان قرار دارد. محله جلفا در اصفهان در واقع محل سکونت ارامنه مهاجر بوده است. علت اسکان مهاجران نیز به زبان جنگ شاه عباس اول در زمان صفویه با عثمانی‌ها باز می‌گردد. در این زمان به سبب ویرانی‌های که در طول مسیر صورت می‌گیرد، جان ارامنه در خطر می‌افتد و شاه عباس جمعی از ارامنه را به اصفهان برده و محله جلفا را به آنان اهدا می‌کند. در این محله بنا به دین ارامنه 24 کلیسا ساخته می‌شود که کلیسای وانک یکی از 13 کلیسای باقی مانده در حال حاضر است.
نکته شنیدنی این است که قدمت کلیسای وانک به سال‌ها قبل‌تر یعنی سال 1606 بر می‌گردد. چرا که قبل از کلیسای وانک اصفهان کنونی کلیسایی به نام "هاکوب به معنای یعقوب" در همین منطقه وجود داشته است. این کلیسای بسیار کوچک بوده و بخشی از بنای کنونی وانک روی این کلیسا ساخته شده است. پس از 50 سال استفاده از کلیسای کوچک در سال 1655 دستور ساخت کلیسای وانک در دوران شاه عباس دوم داده می‌شود و ساخت آن 10 سال طول می‌کشد. از سال 1005 نیز همواره بخش‌های زیادی به این کلیسا اضافه شد که در ادامه مقاله به آن خواهیم پرداخت.

با بهترین مراکز خرید اصفهان نیز آشنا شوید.

معماری کلیسای وانک شهر تاریخی اصفهان

کلیسای وانک دارای یک فضای بزرگ که شامل باغ و ساختمان‌ها می‌شود؛ تشکیل می‌دهد. مساحت این کلیسا 8700 متر مربع است که 4000 متر مربع آن را ساختمان‌ها در برمی‌گیرند و باقی مساحت که چیزی حدود 3700 متر مربع می‌شود را حیاط و باغ کلیسا. این کلیسا برعکس تمامی کلیساهایی که در آن زمان از سنگ ساخته می‌شدند از آجر با کاشی‌های فرشته بالدار ساخته شده است. در هنگام وارد شدن به کلیسا باید از در بزرگی از جنس چوب بگذرید. از همان قسمت ورودی کلیسا شاهد شکوه و زیبایی نقاشی‌ها و کاشی کاری‌ها خواهید بود. علاوه بر این در قسمت ورودی برج ناقوس یا برج ساعت سه طبقه که به ساعتی 300 کیلویی مزین است؛ خودنمایی می‌کند.
در زیر برج ناقوس دو مقبره وجود دارد که به پیشوا و سربازی ارمنی تعلق دارد. در طرف درب ورودی کلیسای وانک اصفهان نیز دو اتاق برای پذیرایی از مهمانان به چشم می‌خورند که امروزه محل نگهبانی است. در قسمت غربی ستونی مربعی و طاق‌های زیبایی است که گنبد کوچک و بزرگ روی آن ساخته شده است. گنبد کوچک محل تجمع مردم بوده و در بالای سالن است و گنبد بزرگ بر فراز محراب کلیسا قرار دارد. این دو گنبد به شکل مخروطی و با تزئینات سنتی به شکل مساجد دوره صوفیه زینت شدند. تمامی سقف گنبدها به نقاشی‌ها و نگاره‌های پرمفهوم و نگاره‌های مذهبی از زندگی آدم و حوا یا هابیل و قابیل کشیده شده است.

بررسی نقاشی‌های کلیسای وانک

همانطور که در ابتدای مقاله نیز عنوان کردیم؛ کلیسای وانک یک کلسیای معمولی با معماری بسیار ساده است. یکی از عللی که سبب شهرت و زیباسازی این کلیسا شده است؛ بحث نقاشی‌های ظریف و ترکیب رنگ‌های خیره کننده کلیسای وانک است. تمامی بخش‌های داخلی کلیسای از دیوارها تا سقف گنبدهای کلیسا با رنگ‌های زیبای براق و جذاب و طرح‌ها و نقاشی‌های مذهبی زیباسازی شده است. ترکیب گچ بری‌ها، طلاکاری‌ها و نقاشی‌های کلیسای وانک اصفهان حاصل یک شاهکار جهانی شده است.
نقاشی‌های کلیسای وانک به دسته کلی تقسیم می‌شوند. نقاشی روی پارچه، بوم و تخته و نقاشی روی دیورا و قطعات سنگی این دو دسته را تشکیل می‌دهند. نقاشی‌های مذهبی و داستان واره در کلیسای وانک که با جزئیات و به صورت نکته سنج کشیده شدند، می‌توان ساعت‌ها گردشگران را سرگرم کند. نقاشی داستان تولد عیسی مسیح، عروج ایشان، تصاویر برزخ و جهنم و... از زیباترین این تصاویر نقاشی شده هستند. محسمه‌ها و تندیس‌های بزرگ و کوچک زیادی از بزرگان مذهبی ارامنه به آثار هنری این کلیسا رنگ و بوی دیگر بخشیده است.

معرفی بخش‌های مختلف کلیسای وانک

کلیسای وانک ارامنه اصفهان از اصلی‌ترین کلیساهایی بوده است که در آن مراسمات مهم و خاصی در طول تاریخ برگزار می‌شد. در این بازه زمانی با توجه به اهمیت این بنای مذهبی و فرهنگی بخش‌های بسیاری اضافه شده است. موزه، کتابخانه، چاپخانه، اماکن اداری، دیر، برج ساعت و ناقوس خانه بخش‌هایی از کلیسای وانک اصفهان هستند.

موزه کلیسا

یکی از اصلی‌ترین جاهای دیدنی اصفهان موزه‌ها هستند. با بررسی موزه‌ها اطلاعات خوبی درباره پیشینه‌ی تاریخی ایران و آن شهر به دست خواهد آمد. موزه کلیسای وانک علاوه بر آثار تاریخی یک موزه غنی آثار فرهنگی و اعتقادی برای ایران محسوب می‌شود. در این موزه که به مرور زمان تکمیل شده است نقاشی‌های تاریخی و زیبا، کتاب‌های نسخه اصلی و خطی، آثار و اشیاء قدیمی و... نگهداری می‌شود. مشهورترین اثر برجسته موزه وانک تار موی یک دختر 18 ساله است که روی آن جملاتی از تورات نوشته شده است. این کلیسا از مراکز مهم فرهنگی و هنری ایران و جهان است که گردشگران بسیاری دارد.

کتابخانه کلیسا

یکی از بخش‌های دیگر کلیسای وانک که مورد توجه گردشگران واقع می‌شود؛ کتابخانه کلیسای وانک است. در این این کتابخانه اسناد تاریخی، نسخه‌های قدیمی و خطی کتاب‌های ارمنی و دیگر کتاب‌های با ارزش ارمنی جمع آوری شده است. در مجموعه کتابخانه کلیسا 30 هزار نسخه مهم وجود دارد. گفته شده است که عمر و قدمت برخی از کتب این کتابخانه بیش از 400 سال قدمت دارد. کتابخانه کلیسای وانک توسط خلیفه وقت به نام هوهانس سورنیان در سال 1884 راه اندازی شده است.

چاپخانه کلیسا

در سفر خلیفه وقت به کشور لهستان و بازدید از جاهای دیدنی لهستان تصمیم می‌گیرد تا صنعت چاپ را در ایران و در کلیسای وانک راه اندازی کند. اولین کتاب چاپ شده در ایران یک سال و پنج ماه به طول انجامید. به این صورت اولین چاپخانه ایران و اولین کتاب چاپی در ایران در این کلیسای ارمنی منتشر شده است. بعدها دستگاه‌های چاپ به روزتر و بهتری سبب ارتقای این صنعت در ایران شدند. در حال حاضر دستگاه چاپ و بخشی از کتاب‌های چاپی در کلیسا وجود دارد.

نمازخانه کلیسا

نمازخانه کلیسای وانک اصفهان بسیار دیدنی است. این نمازخانه ساختمانی به شکل متوازی الاضلاع است که دو قسمت شبستان و گنبدخانه دارد. تمامی دیوارهای ساختمان نمازخانه کاشی کاری شده و با نگاره‌های مقدس زینت شده است. اکثر مراسمات مذهبی در همین ساختمان برگزار می‌شد.

بنای یادبود شهدای ارامنه کلیسا

در قسمت شمال غربی کلیسا یک سازه زیبا با معماری خاص خودنمایی می‌کند. این سازه در سال 1975 در شصتمین سالگرد نسل کشی ارمنی‌ها در کلیسای وانک به دست عثمانیان ساخته شده است. این بنای یادبود برای گرامیداشت شهدا به شکل مربعی چهار ستونه طراحی شده است. هر ساله در 24 آوریل مراسمی برای این شهدا در کلیسای وانک با حضور ارامنه با شور برگزار می‌گردد.

ساختمان‌ اداری کلیسا

در قسمت جنوبی کلیسا در زمان ناصرالدین شاه قاجار یک ساختمان بزرگ اداری ساخته شده است. این ساختمان برای کلیه‌ی امور ارامنه در نظر گرفته شده است. تمامی ارامنه‌ای که در شهر اصفهان زندگی می‌کنند برای اکثر کارهای اداری خود چون ازدواج، تنظیم سند، ثبت فوت و تولد، بررسی شکایت و... به کلیسای وانک مراجعه می‌کنند.
 

آدرس کلیسای وانک اصفهان 

کلیسای وانک در مذرکز شهر اصفهان و در محله مشهور قدیمی ارامنه واقع شده است که امروزه به نام جلفای نو شناخته می‌شود. زاینده رود و پل خواجو اصفهان در جنوب کلیسای وانک قرار دارند. در محله جلفای نو نیز بنای کلیسا در بخش شمالی محله ساخته شده است. برای رسیدن به کلیسای وانک باید از خیابان حکیم نظامی به طرف بافت قدیمی محله جلفا برانید. البته لازم است بدانید که راندن در این محله به سبب داشتن کوچه‌های باریک ممکن نیست باید کمی پیاده روی کنید. اگر بخواهید با مترو نیز به دیدن کلیسای وانک بروید نیز باید پس از پیاده شدن از مترو 20 دقیقه پیاده روی کنید. این کلیسا در شرق مترو و در خیابان نظر شرقی واقع شده است. 
کلیسای وانک همه روزه از ساعت 8:30 صبح تا ساعت 13:30 ظهر و از عصر ساعت 16 تا ساعت 18:30 فعالیت می‌کند. این کلیسا تنها در روزهای تعطیل رسمی چون اعیاد، عزاداری‌ها و مناسبت‌های معروف ارامنه تعطیل است. هزینه بلیط ورودی برای بازیدکنندگان ایرانی 1500 تومان و برای بازدید کنندگان خارجی 50000 تومان است.

کلیسای وانک اصفهان یک کلیسای معمولی نیست. این کلیسا از جنبه‌های تاریخی، هنری و اعتقادی در ایران و جهان شهرت خاصی دارد. کلیسای وانک از زیباترین کلیساهای دنیاست و نقاشی‌های این کلیسا سبب نامی شدن این کلیسا شده است. با ورود به کلیسای ارامنه وانک می‌توانید علاوه بر لذت بردن از آثار هنری و نقاشی‌های فاخر مذهبی با یکی از بزرگ‌ترین ادیان دنیا یعنی ارامنه و مسیحیت بیشتر آشنا گردید. با همراهی ما در این مقاله با اطلاعات کلی درباره این کلیسا آشناییت پیدا کردید.
سفر به اصفهان یکی از واجبات برای ایرانیان است. با سفر به این شهر علاوه بر بازدید از جاذبه‌های تاریخی این شهر می‌توانید بهترین غذاهای سنتی اصفهان را نیز تست کنید و سفر خوبی را بسازید. برای رزرو بلیط لحظه آخری هواپیما اصفهان به سایت چارتر 118 مراجعه فرمایید. تا بلیط هواپیما ارزان را در اختیار شما عزیزان بگذاریم.